აკრძალული შეკითხვა

[პოსტი №22/100]

«რატომ?» და ჩვენ

__________

არის ერთი შეკითხვა, რომლის საკუთარი თავისთვის დასმა უნდა შევწყვიტოთ — აწ და მარადის, უკუნითი უკუნისამდე. და ეს კითხვა ასე ჟღერს — «რატომ?»

• რატომ არ გამომდის?
• რატომ ვარ ასეთი უიღბლო?
• რატომ ჩავაფლავე ეს გარიგება?
• რატომ ვარ ტრაკში?

ამ კითხვის დასმით, შენ, გონებას აძლევ დავალებას, იპოვოს დამნაშავე… და ისიც სიამოვნებით აკეთებს ამას. მაგრამ, რატომღაც — ამით, უკეთ არავინ ხდება.

არადა, ერთი შეხედვით, ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, რომ თითქოს ეს სასარგებლო შეკითხვაა! თითქოს, ის სიტუაციის გაანალიზებასა და ჭეშმარიტი მიზეზების აღმოჩენაში გვეხმარება… მაგრამ ეს მხოლოდ თეორიაში… რეალურ ცხოვრებაში საერთოდ არაა ასე.

თეორიაში დიდი განსხვავება არ არის თეორიასა და პრაქტიკას შორის, პრაქტიკაში კი — არის!

შეკითხვა: «რატომ?» კონტრპროდუქტიულია, ის გონებას აძლევს ბიძგს, რომ «ჩაცურდეს» თავის მართლების სართულზე, ემოციას კი დანაშაულის გრძნობისა და თვითგვემისკენ უბიძგებს. როგორც წესი, ასეთ შემთხვევაში, მეორე სტადიამდე — მიზეზების აღმოფხვრა — საქმე საერთოდ არ მიდის.

სწორედ ამიტომ, ამ მომენტიდან კითხვას «რატომ?» ვიღებთ ხმარებიდან და ვაცხადებთ მას «პერსონა ნონ გრატად», მის ნაცვლად კი ვნერგავთ სხვა შეკითხვას, რომელიც ასე გამოიყურება: «როგორ?»

• როგორ შემიძლია მოვაწყო ისე, რომ გამოვიდეს?
• როგორ მოვიზიდო იღბალი?
• როგორ დავხურო წარმატებით გარიგება?
• როგორ გამოვიდე ტრაკიდან?

კითხვა «როგორ?» რთავს ჩვენს რესურსებს და ჩვენ ვიწყებთ გამოსავალის ძებნას, ხოლო კითხვა «რატომ?» რთავს თავის მართლებისა და დამნაშავეების ძებნის რეჟიმს. სხვაობა — უდიდესი.

«რატომ?» და სხვები

__________

ამ კითვის დასმა არც სხვისთვისაა სასარგებლო.

მე და ჩემს შვილს, ლუკას, ერთი ძალიან მაგარი თამაში გვაქვს, სახელწოდებით «დივერგენტი», სადაც ერთ კონკრეტულ საგანს უამრავი განსხვავებული ფუნქცია უნდა მოუძებნო. ეს ბავშვს ეხმარება [უფროსსაც] შაბლონური აზროვნებიდან გამოსვლასა და კრეატიული აზროვნების განვითარებაში [კიდევ ბევრ რამეში]. ჰოდა, ერთხელ, ეზოში სეირნობისას ვეკითხები ლუკას:

— მამიკო, გინდა «დივერგენტი» ვითამაშოთ?

— არა, — მცირე პაუზის შემდეგ მიპასუხა მან.

— რატომ? — აი აქ შევცოდე მე 🙂

— იმიტომ რომ… — და დაიწყო საკუთარი თავისთვის ამ იდეის «მიყიდვა»…

მოკლედ, ვფიქრობ იდეა გასაგებია. ამ კითხვის დასმის შემდეგ, ჩვენ ვიწყებთ გაპრავებას…

…ხოლო, რაც შეეხება ჩემს პატარა ისტორიას ლუკასთან ერთად, ის შემდეგნაირად დასრულდა: რამდენიმე წუთში, როდესაც ბავშვს გადაავიწყდა ის დიალოგი და სხვა რაღაცაზე გადაერთო, მე ვუთხარი მას:

— ლუკა, იცი, ამ კოკა-კოლის ქილით [რომელიც იქვე იდო] კიდევ შეგვიძლია ფეხბურთი ვითამაშოთ. შენი აზრით კიდევ «როგორ» შეგვიძლია კოკა-კოლის ქილის გამოყენება? — და მომენტალურად წამოვიდა იდეები…

ან წარმოიდგინე სხვა ვარიანტი: თანამშრომელმა ვერ მოასწრო პროექტის დროულად დასრულება და შენ ეკითხები:

— რატომ არ დაასრულე?

როგორ ფიქრობ, რა მოხდება ამ შემთხვევაში? რა და ის დაიწყებს მიზეზების ჩამოთვლას და კიდევ უფრო დაამძიმებს ისედაც მძიმე სიტუაციას. ამიტომ, ეფექტური იქნება ჰკითხო:

— როგორ შეგვიძლია… — და შემდეგ კონკრეტულ პროექტთან დაკავშირებული კითხვა. ან: — როგორ შეგვიძლია მოვაწყოთ ისე, რომ აღარასოდეს გვივარდებოდეს დედლაინები?… და ა.შ.

მოკლედ, იდეა გასაგებია!

დანერგვის ბლოკი

__________

• სამუდამოდ ჩავანაცვლო კითხვა «რატომ?» კითხვით «როგორ?»

P.S. ამით დასრულებულია ოცდამეორე პოსტი ჩვენი 100 დღიანი ჩელენჯის სერიიდან. მადლიერი ვარ, რომ წაიკითხე, მგულშემატკივრობ და ტოვებ კომენტარებს. წინ კიდევ 78 პოსტია, შევხვდებით ხვალ.

P.P.S. თუ მოგეწონა, გააზიარე შენს გვერდზე, რათა სწრაფად შეძლო მასთან წვდომის დამყარება, როცა დაგჭირდება…

შეაფასე სტატია:

(14 ხმა, საშუალო ქულა: 4,36)